پربحث ترين ها
تصاوير برگزيده
۰۴
شهریور ۹۶
نسبت بین بیت المقدس و امام عصر (عج) ۱۸
خانم زادیان
نسبت بیت المقدس و امام عصر عجّل الله تعالی فرجه الشریف ۱۸
چرا وقتی حضرت ابراهیم علیه السّلام خانه خدارو بنا کرد همچنان رو به سمت بیت المقدس عبادت می‌کردند تا زمان پیامبر اسلام؟(رفع شبهه)
زمان صدور دعاها از زبان حضرت ابراهیم علیه‌السّلام به پیش از بنای کعبه باز میگردد.
قسمت ۹
ادامه آیه سوم:ربَّنَا إِنِّی أَسْکَنتُ مِن ذُرِّیَّتِی بِوَاد غَیْرِ ذِی زَرْع عِندَ بَیْتِکَ الُْمحَرَّمِ... (1)
۴. جمله(رَبِّ اجْعَلْ هَـذَا الْبَلَدَ آمِناً) که المیزان به عنوان تأیید مدّعای خود آورده، کاملا تأیید مدّعای ماست. از نوشته‌‌های‌علّامه طباطبای چنین برداشت میشود که چون این دعا مربوط به زمان پس از بنای کعبه است، پس جمله (رَّبَّنَا إِنِّی أَسْکَنتُ)هم پس از بنای کعبه بوده است! در حالی که این جمله دالّ بر پراکندگی دعاهاست; یعنی دعاها در زمانهای متفاوت بوده‌اند. جالبتر آنکه، هم در سوره بقره (٢) و هم در سوره ابراهیم(٣)
جمله (رَبِّ اجْعَلْ هَـذَا الْبَلَدَ آمِناً)پیش از آیات ناظر به بنای بیت آمده است. در سوره بقره آیه 127 ناظر به بنای کعبه است و عبارت (رَبِّ اجْعَلْ هَـذَا الْبَلَدَ آمِناً) در آیه 126 است .
و در سوره ابراهیم، آیه 37 ناظر به بنای کعبه است و عبارت (رَبِّ اجْعَلْ هَـذَا الْبَلَدَ آمِناً) در آیه 35 است; یعنی حتی ظاهر آیات، ترتیبی را برای دعاهای حضرت ابراهیم علیه السّلام نشان نمیدهد.
تفسیر نمونه ذیل این آیه مینویسد: ابراهیم دعا کرد: خدایا! من زن و فرزندم را در این وادی خشک رها کردم و وقتی خانه را بنا کرد، دعایش را چنین ادامه میدهد که خدایا! دلهای مردم را به سوی ایشان متمایل گردان.(۴)
اینگونه که تفسیر نمونه نوشته است، گویای این مدعاست که دعاهای حضرت ابراهیم علیه السّلام پراکنده بودند و ضرورتی ندارد که همه دعاها را در یک جا و متصل به هم بدانیم.
۵. آقای یوسفی غروی در کتاب تاریخ تحقیقی اسلام، قول تفسیر علی بن ابراهیم قمی را اختیار کرده، مینویسد: آن زمان که حضرت ابراهیم علیه السّلام هاجر و حضرت اسماعیل علیه السّلام را رها کرد و به راه افتاد تا اینکه به کوهی در منطقه «طوی» رسید و در آنجا متوجه آنها شد، دست به دعا برداشت: (رَّبَّنَا إِنِّی أَسْکَنتُ...); (۵) یعنی: حالت نگرانی برایش به وجود آمد و به همین دلیل دعا کرد.
۶. علاوه بر اینها، باید بر روح حاکم بر دعا دقت کرد: حالت درخواست از خداوند همراه با نگرانی برای زن و فرزند. اگر حضرت ابراهیم علیه السّلام، هاجر و حضرت اسماعیل علیه السّلام را در شهر مکّه گذاشت، دیگر این دعا با این کلماتِ (بِوَاد غَیْرِ ذِی زَرْع) و (فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ) و (وَ ارْزُقْهُم مِنَ الَّثمَرَاتِ) برای چیست؟
آن زمان که آنها را در بیابان رها کرد اینچنین دعا نکرد، حال که به سر و سامانی رسیدهاند و حضرت اسماعیل(علیه السلام)بزرگ شده و ازدواج کرده و داخل شهر مکّه قوم و خویشی دارند اینچنین دست به دعا بردارد؟!
(1) [(ابراهیم: 37)]
(٢) [(منظور آیه 126 سوره بقره است.]
(٣) [منظور آیه 35 سوره ابراهیم است.]
(۴)[ناصر مکارم شیرازی و دیگران، پیشین، ج 10، ص 362.]
(۵)[محمّدهادی یوسفی غروی، پیشین، ج 1، ص 76. ]
ادامه دارد...
۲۱
مرداد ۹۶
نسبت بین بیت المقدس و امام زمان ۱۶
خانم زادیان
نسبت بیت المقدس و امام عصر عجّل الله تعالی فرجه الشریف ۱۶
چرا وقتی حضرت ابراهیم علیه السّلام خانه خدارو بنا کرد همچنان رو به سمت بیت المقدس عبادت می‌کردند تا زمان پیامبر اسلام؟(رفع شبهه)
ادامه در تأیید قول تفسیر نمونه، چند نکته قابل ذکر است:
قسمت ۷
ادامه آیه سوم: ربَّنَا إِنِّی أَسْکَنتُ مِن ذُرِّیَّتِی بِوَاد غَیْرِ ذِی زَرْع عِندَ بَیْتِکَ الُْمحَرَّمِ... (1)
نظر المیزان درباره این آیه چنین است:
ظرف مکان (عِندَ بَیْتِکَ الُْمحَرَّمِ...) متعلّق به جمله (أَسْکَنتُ)است. این جمله ـ یعنی جمله (رَّبَّنَا إِنِّی أَسْکَنتُ... عِندَ بَیْتِکَ الُْمحَرَّمِ) که یک فقره از دعای ابراهیم است
ـ خود شاهد بر مطلبی است ـ که ما قبلا گفتیم ـ که آن جناب این دعا را بعد از ساخته شدن کعبه و آبادانی آن کرده است;
همچنانکه آیه (الْحَمْدُلِلّهِ الَّذِی وَهَبَ لِی عَلَی الْکِبَرِ إِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَقَ (٢) نیز شاهد بر این معناست.
بنابراین، دیگر جای این اشکال باقی نمیماند که چطور ابراهیم روز ورودش به وادی غیر ذی زرع، آنجا را خانه خدا نامید، با اینکه آن روز خانه کعبه را بنا ننهاده بود، تا چه برسد به اینکه در پاسخش گفته شود که به علم غیب میدانست که به زودی مأمور ساختن بیت اللّه الحرام میشود؟ و یا گفته شود که وی میدانست که در قرون گذشته، در این وادی، خانه خدا بوده و طوایفی از مردم آن را خراب کردند و یا خداوند در واقعه طوفان آن را به آسمان برد.
تازه به فرضی که با این جوابها، اشکال مذکور رفع شود، نمیدانیم صاحبان این جوابها اشکال در جمله (رَبِّ اجْعَلْ هَـذَا الْبَلَدَ آمِناً) (٣)
و در جمله (وَهَبَ لِی عَلَی الْکِبَرِ إِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَقَ)را چگونه رفع میکنند; چون ظاهر جمله اوّلی این است که این دعا را وقتی نموده که مکّه به صورت بلد و شهر درآمده بوده است; همچنانکه ظاهر جمله دومی این است که این دعا را وقتی نموده که هم اسماعیل را داشته و هم اسحاق را.(۴)
همانگونه که ملاحظه میشود، المیزان بر این نظر است که این دعا، پس از بنای کعبه بر زبان حضرت ابراهیم علیه السّلام جاری شده و اگر پیش از آن بوده باشد، معنا ندارد که آنجا را «کعبه» بنامد و بگوید: (عِندَ بَیْتِکَ الُْمحَرَّمِ.) به نظر میرسد عواملی موجب شده اند المیزان چنین نظری داشته باشد; از جمله اینکه ظاهراً المیزان با نگاه به سیر آیات و دعاهای حضرت ابراهیم علیه السّلام، به این نتیجه رسیده که دعاها به شکلی متحدند و یک جا از حضرت ابراهیم علیه السّلام صادر شده و از اینرو، باید دعاها پس از بنای کعبه باشند تا وی بتواند بگوید: (عِندَ بَیْتِکَ الُْمحَرَّمِ) شاهد المیزان آیه (رَبِّ اجْعَلْ هَـذَا الْبَلَدَ آمِناً) (۵) است
که زمان آن قطعاً پس از بنای کعبه بوده، و در صورتی که دعاها با هم باشند (إِنِّی أَسْکَنتُ مِن ذُرِّیَّتِی) نیز پس از بنای کعبه بوده است.
روشن است که این استدلال چیزی را به نفع قول المیزان ثابت نمیکند، بلکه قول کسانی که دعا را پیش از بنای کعبه میدانند، رد میکند.
(1) [(ابراهیم: 37) ]
(٢) [(ابراهیم: 39). ]
(٣) [(ابراهیم: 35) ]
(۴)[سید محمّدحسین طباطبائی، پیشین، ج 12 ص 110. ]
(۵)[(ابراهیم: 35). ]
ادامه دارد...
کانال تلگرامی رهپویانِ فرج
۲۰
مرداد ۹۶
نسبت بین بیت المقدس و امام عصر (عج) ۱۵
خانم زادیان
نسبت بیت المقدس و امام عصر عجّل الله تعالی فرجه الشریف ۱۵
چرا وقتی حضرت ابراهیم علیه السّلام خانه خدارو بنا کرد همچنان رو به سمت بیت المقدس عبادت می‌کردند تا زمان پیامبر اسلام؟(رفع شبهه)
ادامه در تأیید قول تفسیر نمونه، چند نکته قابل ذکر است:
قسمت ۶
۵ پنجم. فخر رازی در تفسیر کبیر، ذیل این آیه بحث تحلیلی مفصّلی را بیان میکند و مینویسد:
واعلم انّ الکعبه کانت موجودة من زمان آدم و هذا هو الاصوب و یدلّ علیه وجوه: الاوّلتکلیف الصلاة... . (1)
خلاصه استدلال ایشان چنین است: ایشان مینویسد:
اولا، به مقتضای آیه 58 سوره مریم، نماز در تمام ادیان امری لازم بوده و نیاز اصلی نماز، قبله است. حال اگر قبله حضرت آدم علیه السّلام با حضرت نوح و شیث و ادریس علیهم السّلام متفاوت باشد،
قول خداوند که فرموده است: (وُضِعَ لِلنَّاسِ) ـ نعوذ باللّه ـ باطل میشود; یعنی ایشان از «ناس» استثنا میشوند. پس واجب است که گفته شود: قبله انبیای سابق بر ابراهیم(علیه السّلام) نیز کعبه بوده است.
ثانیاً، مکّه در قرآن،«امّ القری» نامیده شده است و این اقتضا میکند که در شرافت و فضل بر دیگر بقاع متبرّکه سابق باشد.
ثالثاً، روایت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلّم است که در روز فتح مکّه فرمود: مکّه در روز خلقت زمین و آسمان، حرام (حرم) شد. و حرمت مکّه ممکن نمیشود، مگر پس از وجود کعبه.
رابعاً، آثاری که از قول صحابه و تابعان حکایت شده، دلالت میکنند بر اینکه کعبه پیش از حضرت ابراهیم(علیه السّلام وجود داشته است. (٢)
آیه سوم: ربَّنَا إِنِّی أَسْکَنتُ مِن ذُرِّیَّتِی بِوَاد غَیْرِ ذِی زَرْع عِندَ بَیْتِکَ الُْمحَرَّمِ... (٣)
خدایا! من بعضی از فرزندانم را در منطقهدای بی آب و علف و غیرقابل کشت نزدیک خانه ات اسکان دادم... .
در این آیات، قرآن به گوشه هایی از داستان حضرت ابراهیم علیه السّلام اشاره و ورود ایشان به همراه هاجر و حضرت اسماعیل علیه السّلام به حجاز را نقل میکند;
زمانی که حضرت ابراهیم علیه السّلام به مکّه آمد، و اهلبیت خود را در آن سرزمین بی آب و علف وانهاد دست به دعا برداشت. محلّ اختلاف در این آیه، آنجاست که حضرت ابراهیم علیه السّلام چه زمانی دست به دعا برداشت؟ آیا زمانی که هاجر و حضرت اسماعیل علیه السّلام را برای اولین بار گذاشت و رفت؟ یا زمانی که کعبه را بنا کردند و برای آخرین بار، از مکّه رفت.
پی نوشت ها:
(1) [فخر رازی، پیشین، ج 8، ص 124ـ125. ]
(٢) [فخر رازی، پیشین، ج 8، ص 125.]
(٣) [(ابراهیم: 37) ]
ادامه دارد...
کانال تلگرامی رهپویانِ فرج
https://t.me/joinchat/AAAAAD_Uba3hGEvQLRR5JA
۱۸
مرداد ۹۶
نسبت بین بیت المقدس و امام عصر (عج) ١۴
خانم زادیان
نسبت بیت المقدس و امام عصر عجّل الله تعالی فرجه الشریف ١۴
چرا وقتی حضرت ابراهیم علیه السّلام خانه خدارو بنا کرد همچنان رو به سمت بیت المقدس عبادت می‌کردند تا زمان پیامبر اسلام؟(رفع شبهه)
قسمت ۵
در تأیید قول تفسیر نمونه، چند نکته قابل ذکر است:
١_اول. اینکه آیه واضح و آشکار بیان میکند که اولین خانه ای که برای مردم قرار داده شد، خانه کعبه است; چراکه روایاتی وجود دارند که کلمه (أَوَّلَ بَیْت) را به معنای اولین خانه گرفته اند.
٢_دوم. باید در شأن نزول آیه دقت کرد. شأن نزول از این قرار است: یهودیان هنگام تغییر قبله، در مدینه به پیامبر صلّی الله علیه و آله وسلّم اعتراض کردند(1)
و سابقه بیت المقدّس را به رخ پیامبر صلّی الله علیه و آله وسلّم کشیدند. خداوند هم به حمایت از پیامبرصلّی الله علیه و آله وسلّم ، این آیه را نازل نمود تا یهودیان تصور نکنند سابقه بیت المقدّس بیشتر و مقام و منزلت آن برتر است، بلکه بیت اللّه الحرام به عنوان اولین خانه برای مردم قرار داده شده است. اگر در شأن نزول این آیه دقت شود ـ همچنانکه تفسیر نمونه نیز چنین نظری دارد (٢)
این موضوع کاملا روشن میگردد که موضعگیری آیه صرفاً برای بیان موضوع سابقه و قدمت کعبه است; چراکه دعوا و موضعگیری یهود نیز بر همین قدمت و سبقت بود.
٣_سوم. گروهی میخواهند اثبات کنند منظور از(أَوَّلَ بَیْت)اولین عبادتگاه است، نه خانه معمولی، و به روایت امام علی علیه السّلام ـ که در بحث روایی بیان خواهد شد ـ نیز استناد میکنند. همانگونه که گذشت، تفسیر من وحی القرآن نیز همین قول را اختیار کرده و با استفاده از کلمه (لِلنَّاسِ) نتیجه گرفته که کعبه اولین عبادتگاه جهانی است. (٣)
اما نکته اینجاست که این، دلیلی بر آن نیست که حضرت ابراهیم علیه السّلام آن راساخته است. به عبارت دیگر، گرچه کعبه اولین خانه برای عبادت و طواف بوده، اما پیش از حضرت ابراهیم علیه السّلام ساخته شده است.
۴_چهارم. در نقلهای تاریخی میبینیم که معصومان علیهم السّلام از ظاهر این آیه استفاده کرده اند. برای نمونه، میتوان به این نقل اشاره کرد: منصور دوانیقی قصد داشت خانه های اطراف کعبه را خراب کند و فضای اطراف بیت اللّه را گسترش دهد، اما مردمی که در آن نزدیکی خانه داشتند، از این کار ممانعت کردند و اجازه ندادند خانه هایشان خراب شود.
دعوا را به نزد امام صادق علیه السّلام بردند، امام در جواب منصور فرمود: نگران نباش، آیه قرآن به نفع شماست. منصور پرسید: کدام آیه؟ امام فرمود: (إِنَّ أَوَّلَ بَیْت وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکاً)
چون به دلالت ظاهر قرآن، خانه خدا سابق بر همه خانه هاست، اولویت با خانه خداست و بقیه خانه ها بعدتر ساخته شده اند و میتوانید آنها را خراب کنید، و مردم نیز پذیرفتند. باید دقت شود که امام از این آیه چه استفاده ای کرد. اگر منظور امام اولین عبادتگاه بود، این قابل خدشه بود و ممکن بود کسی بگوید: پیش از آن، اینجا خانه های اجداد ما بوده است. روشن است که استدلال امام به گونه ای سبقت خانه خدا را به عقب بازمی‌گرداند که هیچکس را یارای مقابله نیست.
پی نوشت ها:
(1) [ناصر مکارم شیرازی و دیگران، پیشین، ج 2، ص 9. / محسن قرائتی، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، 1383، ج 3 ص 131. ]
(٢) [ناصر مکارم شیرازی و دیگران، پیشین، ج 3، ص 550.]
(٣) همان
(۴)[فخر رازی، پیشین، ج 8، ص 124ـ125. ]
ادامه دارد...
کانال تلگرامی رهپویانِ فرج
